Ben je net gestart met een mbo, hbo of wo opleiding? Of zit je in het examenjaar van havo of vwo? Dan helpt het om te weten hoe verwachtingen en keuzes aan elkaar zijn verbonden.

Verwachtingen over het resultaat
Verwachtingen spelen vaak onbewust een belangrijke rol in de keuzes die we maken. Of eigenlijk over hoe tevreden we achteraf zijn.  Als je de hooggespannen verwachting hebt dat studie en werk altijd leuk moet zijn of dat je altijd je passie moet volgen, zul je op moeilijkheden stuiten. Hoe lager de verwachtingen hoe groter de kans dat het mee gaat vallen of zelfs verrassend leuk is. Maar het kan ook betekenen dat je er niet aan begint als je er weinig van verwacht. Met een open houding is de kans dat het leuk wordt een stuk groter. Al wordt het weer lastig om te kiezen als je veel dingen leuk vindt. Het betekent niet dat je dan maar beter geen verwachtingen meer moet hebben.

Ga na of je verwachtingen over een opleiding kloppen. Door opendagen, meeloopdagen en praten over je verwachtingen kom je dichter bij een realistisch beeld. Als mensen andere inzichten hebben dan jij, kan dit helpen om je verwachtingen eventueel bij te stellen. Je verwachtingen over je studiekeuze delen met anderen, geeft je een breder beeld van de opleiding. De een is geneigd om alleen naar de positieve dingen te kijken terwijl de ander juist focust op alle negatieve dingen. Er is geen enkele opleiding die alleen leuke vakken heeft en geen enkel beroep waarbij je alleen maar leuke taken hebt. Het is goed je te realiseren wat die minder leuke kanten voor jou betekenen. Vervolgens kun je dan een eigen mening vormen.

Stop niet te snel
Als de keuze die je gemaakt hebt niet voldoet aan je verwachtingen, vraag je dan af hoe dat komt.  Besef dat het tegen kan vallen omdat je iets anders had gehoopt of gepland. Je mag jezelf best de tijd te geven om te wennen aan een nieuwe studie en het leven wat daarbij hoort. Ook kun je flexibel zijn in het scheppen van verwachtingen, je mag het altijd bijstellen. Wat niet wil zeggen dat je moet blijven als het echt niet bij je past. Maar ik heb al vaak gezien, dat jongeren te snel hadden opgegeven. Terwijl achteraf gezien de keuze toch prima was.

 ” Ik heb het nog nooit gedaan, dus ik denk dat ik het wel kan” Pippi Langkous

 Verwachtingen over jezelf
Hoe zit dat eigenlijk bij jou met je verwachtingen? Het is interessant om je bewust te worden welke verwachtingen jij over jezelf hebt. Anders weet je ook niet of je verwachtingen je helpen of misschien wel in de weg staan.

Sommigen gaan niet snel nieuwe uitdagingen aan. Ze houden van een veilige en vertrouwde omgeving. Ze maken keuzes waardoor ze controle en overzicht houden. Er is niets mis mee als je gelukkig wordt van deze manier van leven. Je kunt je afvragen of je veilige keuzes maakt omdat je (te) weinig jezelf verwacht. Het kan ook zijn dat de stap voor nu nog te groot is, maar dat je die in de toekomst nog wel gaat zetten. Veel kleine stappen worden vanzelf een grote. Ook zijn er mensen die net als Pipi Langkous zeggen: ” Ik heb het nog nooit gedaan, dus ik denk dat ik het wel kan”.  Ze zijn altijd opzoek naar nieuwe uitdagingen, het kan niet afwisselend genoeg zijn.  Zij verwachten heel veel van zichzelf. Dit wil niet zeggen dat het altijd lukt, wel komen ze vaak verder dan voorzichtige mensen. Natuurlijk zitten er veel varianten tussen beide uitersten.

“Hoe hoog leg jij de lat?” wordt er gevraagd in de reclame van een studie-aanbieder. Er is niets mis met de lat hoog leggen, dat betekent dat je het beste uit je zelf wilt halen. Om te leren is het nodig steeds weer een stapje buiten je comfortzone te zetten, dat geeft spanning en kost moeite, maar levert ook veel op. Nieuwe dingen leren geeft een boost aan je zelfvertrouwen. Wel is het fijn dat je jezelf voldoende hersteltijd gunt. En ook is het heerlijk om te kunnen genieten van je behaalde resultaten. Als je de lat continu te hoog legt ga je na een tijd klachten ondervinden. Leg je de lat veel te laag, dan bestaat er kans op een bore-out. Dit kan dezelfde klachten geven als een burn-out en komt niet door stress, maar door te weinig uitdaging.

Het is belangrijk om te ontdekken waar voor jou de onder- en bovengrens ligt. Een korte periode over je grenzen heen gaan is geen probleem en komt bij iedereen wel eens voor. Om te weten waar voor jou de grens ligt, moet je er immers eerst overheen. Realiseer je dat jezelf ontwikkelen nooit in een rechte lijn loopt, vaak komt het dichterbij een golvende lijn die langzaam diagonaal om hoog gaat.

Verwachtingen van anderen
Het is helemaal niet gek dat we zo graag aan de verwachtingen van anderen willen voldoen. We zijn sociaal ingesteld. We willen allemaal graag ergens bij horen, we willen gewaardeerd worden, erkenning krijgen om wie we zijn en wat we doen. Stel jezelf de vraag: aan wiens verwachtingen probeer ik te voldoen? En waarom doe ik dat? Het wordt interessant als je ontdekt dat er een verschil zit tussen wat jezelf wilt en de verwachtingen die je probeert waar te maken voor anderen. Je kunt behoorlijk teleurgesteld raken als je verwacht dat anderen er zijn om jou gelukkig te maken. Verzamel moed en neem de verantwoordelijkheid om je eigen keuzes te maken, om je eigen leven te leiden. Als je erop vertrouwd dat jij altijd weer op kan staan, wat er ook gebeurt, dan durf je eerder nieuwe uitdagingen aan te gaan.

Het is best lastig dat verwachtingen een grote rol spelen bij keuzes zonder dat we het door hebben.  Maar weet ook dat ervaringen opdoen de beste manier is van ontdekken wat bij je past. En op basis van deze ervaringen kun je weer nieuwe keuzes maken, je hele loopbaan lang.